Mini-futbol yığmamız bir neçə gün öncə tarix yazdı. Komanda idman növlərində ilk dəfə Avropa çempionu olduq.

Demək olar ki, çxlarının tanımadığı, qeyri-peşəkar futbolçular bütün ölkənin sevimlisinə çevrildilər. Lakin bu tarixi qələbəni ciddiyə almayanlar da var. Sosial şəbəkələrdə millinin şəninə yağdırılan təriflərlə yanaşı, heç də sevinc hissi nümayiş olunmayan paylaşımlara, şərhlərə yer verilir. Buna səbəb kimi isə çempionatın qeyri-rəsmi, peşəkar olmayan futbolçulardan ibarət yığmalarla təşkil olunduğu göstərilir. Bütün fikirləri nəzərə alaraq mini-futbolun tarixini araşdırdıq.

Futzala bənzər idman növündə ilk oyun 1920-ci illərdə baş tutub. Oyunu braziyalılar təşkil edib. 1958-də İsveçdə keçirilən futbol üzrə dünya çempionatında Avstriya millisinin liderlərindən Yozef Arqauer zalda braziliyalıların məşqini izləyib. Arqauer orda gördüyü qapalı futbolu çox bəyənib. Və bunun nəticəsi kimi də tezliklə vətənində futzal oyunları təşkil edib. Bu yeni idman növü tezliklə Hollandiya, İspaniya və İtaliyada da yayılmağa başlayıb. Beləcə mini-futbol da inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub.

İlk dəfə milli çempionatı 1968-69-cu illərdə hollandlar təşkil edib. 70-ci illərin ortalarında futzal fərqli bir idman növü kimi inkişaf etməyə başlayıb. Artıq bu idman növündə də dünya, Avropa çempionatı keçirilirdi. İlk dünya çempionatı 1986-cı ildə Budapeştdə keçirilib. Yarışda 8 komanda iştirak edib. İlk dünya çempionu adına isə finalda Hollandiyaya qalib gələn Macarıstan layiq görülüb. 1989-da isə ilk rəsmi dünya çempionatı keçirilib. FİFA-nın himayəsi ilə baş tutan yarış Hollandiyada təşkil olunub. Bu dəfə Braziliya dünya çempionu adını qazanıb. 1999-dan etibarən 2 ildən bir keçirilən turnir 2018-dən 4 illlik fasilə ilə baş tutur.

Maraqlıdı, görünüşcə böyük futboldan yalnız oyunçu sayı və stadionun ölçüsü ilə fərqlənən bu idman növünün qaydaları necədi? Mini-futbol stadionunun uzunluğu 25-42, eni 16-25 metrə bərabərdi. Beynəlxalq matçlar üçün isə meydançanın ölçüsü bir qədər fərqlidi. Bu tip yarışlarda uzunluğu 38-42, eni 20-25 metr olan meydançalardan istifadə olunur. Qapının ölçüsü 3 ilə 2 metrdi. Oyun 2 hissədən ibarətdi. İlkin olaraq hər hissənin müddəti 20 dəqiqə müəyyən edilmişdi. Daha sonra isə Rusiya çempionatının 2009/10 mövsümündə FİFA ilə razılaşdırılmış eksperiment aparıldıqdan sonra hər hissənin 25 dəqiqə olması qərarlaşdırılıb. Yarışın topu isə standart futbol topundan kiçikdi. Komandalarda 1-i qapıçı olmaqla 5 oyunçu mübarizə aparır. Matç zamanı baş verən əvəzetmələrdə say limiti yoxdu. Onu da qeyd edək ki, mini-futbolu əsas futboldan fərqləndirən amillərdən biri də ofsaydın olmamasıdı. Mini-futbol üzrə dünya kuboku FİFA-nın himayəsi altında 4 ildən bir keçirilən beynəlxalq turnirdi. Bu, kişilərdən ibarət yığmalar üçün ən nüfuzlu yarışdı. Mini-futbol üzrə Avropa çempionatı 1996-cı ilin yanvarında İspaniyanın Kordoba şəhərində UEFA-nın təşkil etdiyi ilk sınaq yarışıdı. Bu turnirdə meydan sahibləri çempion olub. Həmin il baş tutan dünya kubokunda Avropanın üç komandası yarımfinala yüksəlib. Bu isə UEFA-nın qitənin tamhüquqlu çempionatını təşkil etməsinə səbəb olub. Turnir 1999-da gerçəkləşib. Bu dəfə isə çempionluğu Rusiya qeyd edib. Bundan başqa, mini-futbol üzrə Avropa və dünya səviyyəsində başqa yarışlar da keçirilirdi. Bunlara gənclər arasında Avropa, Cənubi Amerika, Asiya və Afrika çempionatını nümunə göstərmək olar. Son Avropa çempionatı isə Slovakiyanın Koşitse şəhərində təşkil olundu ki, tarix yazan millimiz finalda titul sayına görə rekordçu (6 dəfə) olan Rumıniyaya qalib gəldi.

ŞAİR ABDULLA