“Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafı” istiqaməti üzrə layihə çərçivəsində yazılarımıza davam edirik.

Bu dəfəki yazımızda menecer Vaqif Heydərli ilə söhbətləşdik. Ondan azərbaycanlı futbolçuların legioner həyatı yaşamağa çətinlik çəkməsinin səbəblərini soruşduq, bir çox maraqlı məqamlara toxunduq.

- Vaqif bəy, xeyli müddətdi ki, menecerliklə məşğul olursuz. Heç şübhəsiz ki, sizin də sahənizin özünəməxsus tərəfləri var. Bilmək istərdik ki, menecer olmaq istəyən şəxsdə hansı keyfiyyətlər vacibdi?
- Bəli, qeyd etdiyiniz kimi, bu sahənin bir çox spesifik xüsusiyyətləri var. Menecerlik etmək istəyən şəxs də bu xüsusiyyətləri özü də cəmləşdirməlidi. Söhbət əvvəlcə futbol sahəsində iş təcrübəsindən gedir. Futbol ailəsinə yaxın olanda futbolçuların da keyfiyyətlərinə, bacarığına bələd olursan. Futbolçunu təkcə meydanda yox, ordan kənarda da tanımaq lazımdı. İş təcrübəsiylə yanaşı əlaqələrin də olmalıdı. Futbolçularla dil tapmağı bacarmalısan. Həm də ki, xarici dilləri bilməlisən ki, əcnəbi futbolçularla bilavasitə ünsiyyət qura biləsən. İstər bura futbolçu gətirəndə, istərsə də burdan xaricə futbolçu aparanda klub nümayəndələri ilə danışmaq üçün dil biliyi vacib məqamdı. İlk növbədə ingilis dilini bilməlisən, digər dilləri də bilirsənsə, əlavə üstünlükdü. Dildən başqa aktivliyi də bacarmalısan. Daim axtarışda olursan ki, bu da insandan aktivlik, böyük enerji tələb edir.

- Hansı daha çətindi: Azərbaycana xaricdən futbolçu gətirmək, yoxsa azərbaycanlı futbolçuları xarici klublara transfer etmək?
- Heç şübhə etmirəm ki, siz özünüz də təxmini cavabı bilirsiz. Burdan kənara futbolçu aparmaq qat-qat çətindi. Bu acı həqiqətdi, amma məcburuq ki, onu qəbul edək. Azərbaycan futbol ölkəsi kimi tanınmır, biz futbol brendi deyilik. Çox təəssüflə qeyd etməliyəm ki, əvvəllər xaricə çıxış edən və etmək istəyən futbolçular özlərini istənilən səviyyədə doğrultmayıblar. Bu da özünü günümüzdə də göstərir. Hər nə qədər çalışsaq da, futbolçularımız da xaricdə oynamağı ürəkdən arzulasalar da, həmin çətinliklə daim qarşılaşırıq. Buna görə də suallınıza birmənalı və konkret cavab verə bilərəm: azərbaycanlı futbolçuları xarici klublara transfer etmək çox-çox çətindi.

- Bəlkə də bu sualım ənənəvi görünəcək. Amma bu sualı həm də əvvəlki sualın davamı hesab edə bilərik. Nə üçün bizim futbolçular xaricə çıxıb, orda möhkəmlənə bilmirlər?
- Baxın, elə ən yaralı yerimiz budu. İnandırım sizi, bu sual ətrafında saatlara yox, günlərlə danışmaq olar. Futbolçu kimi keyfiyyətlər sözsüz ki, çox önəmlidi. Hamı çalışır ki, 18 yaşı tamam olanda xarici klublara getsin. FİFA-nın tələbləri belədi. Hər hansı bir futbolçu xarici klubla peşəkar müqavilə bağlamaq üçün ən azı 18 yaşında olmalıdı. Əks halda qaydalar buna icazə vermir. 18 yaşına qədər futbolçu peşəkar akademiyada təhsil almalı, futbolun sirlərini öyrənməlidi. Futbol bir elmdi, təkcə topun arxasınca qaçmaq deyil. Topa zərbə vurmağın, ötürmə verməyin də öz texnikası var. Bunu bir orta məktəbə bənzədə bilərik. Hansısa şagird 4-cü, 5-ci sinifdəki çalışmaları buraxsa, onları həll edə bilməsə, daha yuxarı siniflərin məsələlərini həll edə bilərmi? Əlbəttə, edə bilməz. Futbol da elədi. Hər yaş dönəminin özünəməxsus tapşırıqları var. Ona görə də peşəkar akademiyalar olmalıdı ki, həmin ardıcılıq qorunsun. Bizdə həmin o peşəkarlığa yaxınlaşan “Bakı” Futbol Klubunun Akademiyası idi. O da dağıldı. “Bakı” artıq tarixin yaddaşına qovuşub. Bir “Qəbələ” qalıb, o da heç də yaxşı günlərini yaşamır. Tutaq ki, peşəkar akademiyalarımız yoxdu, fərdi keyfiyyətləri yaxşı olan futbolçularımız var. Onlar da hər 2-3 nəsildən bir çıxırlar, çalışırlar ki, xaricə gedib nəsə etsinlər. Bu, işin futbol tərəfidi. Ən önəmlisi mental olaraq buna hazır olmaqdı. Mənim iş təcrübəmdə son illər çox olub. Gənc yaşlarında 4-5 futbolçunu xaricə çıxardım. Çox təəssüf ki, bir çox problemlərlə qarşılaşdım. Futbolçunu bir kənara qoyuram, bizim 18 yaşında olan gənclərimiz Avropaya, xarici mühitə uyğunlaşmaq üçün bir çox problemlər yaşayırlar. Düşüncə, mental olaraq müstəqil qərar vermək, həyata hazır olmaq baxımından nəzərdə tuturam. Hələ mən işin futbol tərəfini bir kənara qoyuram. Doğurdan da çox ciddi problemlər var. 18 yaşındakı gənclərimiz buna hazır deyillər. Namik Ələskərovun “Bursaspor”a keçidində də bizim əməyimiz vardı. Gənclərlə yaşadığım problemləri onda görmədim. Belə qənaətə gəldim ki, Namiq 25 yaşında problemləri yaşamadı. Deməli, həmin 5-6 yaş fərqi önəmlidi. Bizim 25 yaşındakı gəncimiz avropalı 18 yaşlıların mental düşüncəsindədi deyə bir sual yarandı məndə. Qısası, bizim 18 yaşlı gənclərimiz mental baxımdan xaricdə yaşamağa hazır deyillər. Bəlkə də, mən futbol sahəsində çalışıram deyə buna futbol çərçivəsindən baxıram. Ümumilikdə isə bunu bütün gənclərə aid etmək mümkündü. Bəzən özümüzü günahlandırıq ki, uşaqlarımızı sərbəst olmağa qoymuruq. 18 yaşı tamam olana qədər onlara sahiblənirik, müstəqil qərar verməyə qoymuruq. Çalışırıq ki, onlara daha çox nəzarət edir. Sonucda da belə bir mənzərə ortaya çıxır. Çox geniş mövzudu. Nə qədər danışsaq da, bəzi detallar yenə undula bilər. Əsas problemlər məhz bunlardı. Peşəkar akademiyada yetişmək, mental olaraq sərbəst yaşamağa, öz peşəsiylə məşğul olmağa hazırlıq vacib şərtlərdi. Fərdi hazırlıq bundan sonra gəlir. Biri ata-anası üçün darıxır, digər ayrı yaşamaq istəmir. Məncə, bu məqamlara diqqət yetirəndə sualınıza cavab tapmaq asandı.

- Görünən odu ki, bizim gənc futbolçular sizi məyus edirlər...
- Bir az müxtəlif səbəblər olur. Bəziləri peşəkar olmur, çox çalışmaqdan qaçır, məşq proseslərinin ağırlığından şikayətlənirlər, dözmək-davam gətirmək istəmirlər. “Yükləmələr”, gərgin iş rejimi onlar üçün “dözülməz əzab”a çevrilir. Bəziləri bunu istəyir, dözür, amma mental əskikliklər özünü göstərir. Hamıda eyni problem olmur. Fərdi problemlərlə qarşılaşırıq.




- Budaq Nəsirovun, Fərid Nəbiyevin xaricə yollanması sizin bilavasitə zəhmətinizdi. Sırada olanlar kimlərdi? Yaxın vaxtlarda hansısa futbolçumuzun Avropada adından söz etdirəcəyini gözləyə bilərikmi?
- Siz də bilirsiz ki, bu çalışmalarımız davam edir. Özü də fasiləsiz. Namizəd olan gənclərimiz var və onların üzərində çalışırıq. Yuxarıda sadaladığım problemlərin üzərində də dayanırıq, istəyirik ki, onları zamanında aradan qaldıraq ki, bir daha belə problemlər təkrarlanmasın. Amma bu elə bir mövzudu ki, dəqiq nəsə demək, proqnoz vermək çətindi. Deyə bilmərəm ki, bir aydan, yoxsa beş aydan sonra olacaq. Çalışmalarımız davam edir. Bir şeyi bilin ki, bizim də əsas məqsədimiz budu. Bu işi sevə-sevə, bundan ləzzət alaraq edirik. Hər bir azərbaycanlı futbolçunun xaricə çıxışı bizi də ürəkdən sevindirir.

- Deyəsən, elə söhbət əsnasında Azərbaycanda uşaq futbolunun ən böyük problemlərinə də toxunduq...
- O qədər geniş mövzudu ki, hardansa onları həll etməyə başlamaq lazımdı. Xırdalıqlar bir müsahibənin mövzudu deyil. Hamı deyir ki, bizdə uşaq futbolunda filan-filan problemlər var. Bölgələrdə futbol olmalıdı, akademiyalar yaranmalıdı. Bunu hər dəfə deyirik. Buna dövlət səviyyəsində diqqət və qayğı olmalıdı. İşin başında peşəkalar dayanmalıdı. Bütün bölgələri əhatə etməliyik. Ondan sonra yavaş-yavaş bu problemlər aradan qalxmağa başlayacaq.

İLKİN SULTANLI



Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə, “Uşaq və gənclərin fiziki və mənəvi inkişafı” istiqaməti üzrə hazırlanıb.