Düz 23!
Ehtiyat komandaları nəzərə almasaq, İspaniyanın ilk 5 divizionunda məhz bu qədər “Real” oynayır. Altısı La Liqanın payına düşür: “Madrid”, “Sosyedad”, “Betis”, “Selta”, “Espanyol” və “Malyorka”. Dördü Sequndada çıxış edir: “Valyadolid”, “Ovyedo”, “Saraqosa”, “Sportinq”. Daha aşağı dəstələrdə də məşhurlar var: “Deportivo” (bəli-bəli, əfsanəvi La-Korunya komandası, indi 3-cü diviziondadı), “Rasinq”, “Rekreativo”.
Bütün bu klublar futbolla monarxiyanın əlaqələri sayəsində yaranıb.
İlk “Real” Madriddən deyil
XX əsrin əvvəlində futbol İspaniyada sürətlə populyarlıq qazanmağa başladı. Təbii ki, uzun müddət konkret reqlament ilə oynanılmırdı, adamların gözündə daha çox əyləncə vasitəsi idi. 1886-cı ildə dünyaya gələn və 1931-ci ildə İkinci İspaniya Respublikası elan olunana qədər hakimiyyətdə olan İspaniya kralı XIII Alfonso bu məqamın fərqinə vardı. Qarşılıqlı faydalı sövdələşmə alındı. Yalnız peşəkar icma formalaşdırmaqla klublar ən azı formal səviyyədə statuslarının təsdiqinə can atırdılar. Kral klubu (“Real”ın mənası elə budu) statusu əməlli-başlı tələbat doğurdu. 1907-ci ildə “Deportivo” ilk “Real” oldu. 1910-cu ildə “Sosyedad” da bu adı üzərinə götürdü. Klubun tarixini yazan İnyaki Mendosa kralla sövdələşmənin detallarını açıqlayır:
“Espanyol” analoji sənədi 1912-ci, “Selta” və “Betis” 1914-cü, “Madrid” 1920-ci ildə aldı. Qarşılığında monarxa klubun fəxri üzvü statusu verildi. Əlbəttə, klub emblemlərindəki tac kralı dilə tutmağın nəticəsidi.
İspaniya Futbol Federasiyası da imkanı əldən vermədi və 1913-cü ildə adına “Kral” ifadəsini də qoşdu. Burda da hər iki tərəf üçün sərfəli bonuslar var idi. Federasiyanın üzvü Pablo Qarsiya Kuervanın izahı: “Kral titulu verdi, federasiya isə dərhal bütün bürokratik prosedurları həll etdi və həmişə komandaların rəsmi adları ilə bağlı dəyişikliklərdə güzəştə getdi”.
Demək olar ki, bütün “Real”lar 1910-20-ci illər aralığında – İspaniyada futbolun formalaşdığı və monarxiya rejiminin hələ yaşadığı dövrdə yaranıb. Sonradan klublar tacı emblemdən götürüb, eləcə də “kral” ifadəsi ilə vidalaşıb. Ancaq burda siyasi məqamlar da var. İspaniyada belə fikirlər mövcuddu ki, Kataloniyanın separatçı ideyalarını bölüşən, siyasi cəhətdən fəal “Barselona” ilə müqayisədə “Real” mərkəzləşmiş dövlət siyasətinin avanqardıdı. Bir başqa toxunulası məqam daxili münaqişələrdi. “İspan futboluna səyahət” kitabının müəllifi, jurnalist Cimmi Bernsin “Al Jazeera” telekanalına dedikləri: “Barselona” azarkeşi olan kataloniyalılar özünü qalan İspaniyadan ayrı sayır. “Real” isə onlara qalan İspaniyanın təmsilçisi kimi görünür. Klubun kral ailəsi ilə tarixi əlaqələri belə yanaşmanı formalaşdırır”.
İspaniyada monarxiya qaldıqca yeni “Real”ların da yaranması təbiidi. Ən yeni nümunə Tenerife adasındakı kiçik Qaraçiko şəhərciyində yaradılan “Deportivo Qara”dı. “Real” ifadəsi ilə bağlı rebrendinq 2012-də həyata keçirilib. Klub prezidenti Pedro Martinesin fikirləri: “Bu böyük qürurdu. Bizi adada tanıyırlar, klubun zəngin tarixi var. İndi Tenerifenin qeyri-peşəkar liqasında iştirak edən komandamız, eləcə də gənclərdən ibarət üç heyətimiz var. Çoxlu sənədlər topladığımız uzun prosesden sonra yüzilliyimizdə bu statusa qovuşduğumuza görə çox şadıq”.
Bəs “Vilyarreal”
1923-cü ildə yaradılan “Vilyarreal” onilliklər boyunca İspaniyanın aşağı divizionlarında yarışıb, Sequndaya ilk dəfə 90-larda qədəm qoyub, 1998/99 mövsümündə, nəhayət, elitada görünüb. Adda “Real”dan heç vaxt söhbət getməyib? “Real Vilyarreal”? Aydın məsələdi ki, komanda şəhərin adını daşıyır. İspaniya keramika sənayesinin paytaxtı sayılan şəhərdə cəmi 50 min adam yaşayır.
Vilyarreal yaşayış məntəqəsi kimi 1274-cü ildə yaranıb. Adın ispan dilindən hərfi tərcüməsi “kral kəndi” deməkdi. Yaşayış məntəqəsinin əsasını bu əraziləri mavrlardan döyüşlə alan Araqon kralı Fateh I Xayme qoyub. Vilyarreal vacib strateji nöqtə idi: Valensiyanın cəmi 65 kilometrliyində yerləşirdi, yaxınlıqda isə üzərinə hücumların davam etdiyi müsəlman qalası Burriana var idi. İlk vaxtlar Vilyarrealı əhatə edən divarları tezliklə demoqrafik artım üzündən sökmək lazım gəldi. Portağal satışı ilə başlayan regional inkişaf sonradan keramika sənayesi ilə bir qədər də gücləndi. Və təbii ki, futbol... Baxın, komanda “Bavariya” kimi nəhəngi devirməklə Çempionlar Liqasının yarımfinalında oynamaq hüququ qazandı.
O da maraqlıdı ki, Vilyarreal İspaniyada tək deyil. Başqa bələdiyyələr də var – məsələn, biri Saraqosanın yanındadı. Məhz bu üzdən “Vilyarreal”ın məskən saldığı Vilyarrealın adına 1939-cu ildə dəqiqləşdirici detallar əlavə olunub: Vilyarreal-de-los-İnfantes.