“Hazır məhsul olduğum haqda deyilənlərlə razı deyiləm”
Postsovet məkanının iki böyük ölkəsi – Rusiya ilə Qazaxıstan arasında ilin əvvəlindən bəri soyuq küləklər əsir. Yanvarda yaşanan iğtişaşların ardından Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının qoşunlarının ölkə ərazisinə daxil olması ilə bağlı yaranan gərginlik, Rusiyanın bir neçə gün əvvəl Qazaxıstan neftinin dünya bazarına çıxmasına yaratdığı əngəllər azmış kimi, indi də Yelena Rıbakinanın personası münaqişə obyektidi. İş ondadı ki, Uimbldon turnirində qalib gələn Qazaxıstan təmsilçisi Nur-Sultanda keçirdiyi mətbuat konfransında bu mövzuda diskussiyalar üçün yeni material verib. Moskva doğumlu 23 yaşlı tennisçinin sensasion qələbəsindən sonra bir çox rusiyalı bu uğura şərik çıxmaq istəyib. Amma bu cəhd Yelananın 2018-in iyunundan bəri təmsil etdiyi Qazaxıstanda qısqanclıqla qarşılanıb. Və Rıbakinanın Londonda qalib gələndən, Hamburq turnirindən çəkiləndən dərhal sonra Moskvadakı valideynlərinin yanına yox, Qazaxıstan paytaxtına uçması da bu mübahisədə vacib nüansdı.
Yelena mətbuat konfransında Qazaxıstan pasportunu göstərməklə Rusiya vətəndaşlığının da olması ilə bağlı bütün suallara son qoydu. Qazaxıstan qanunlarına görə, bu ölkənin vətəndaşları ikili və ya ikinci vətəndaşlığa malik ola bilməz. Qazaxıstan Tennis Federasiyasının vitse-prezidenti Yuri Polski bir neçə gün əvvəl Yelenanın yerli vergi rezidenti olduğunu bildirmişdi. Bu açıqlama Britaniya hakimiyyət orqanlarının tennisçinin Uimbldon turnirində qazandığı mükafatın bir hissəsinin Rusiya büdcəsinə gedəcəyi ilə bağlı narahatlığına cavab idi. Axı Rusiya təmsilçiləri bu nüfuzlu turnirə buraxılmamışdı.
Diskussiyanın əsasını Tarpişev qoyub
Bu mövzuda diskussiyanın əsasını hələ final görüşündən əvvəl Rusiya Tennis Federasiyasının prezidenti Şamil Tarpişev qoyub. Onun “Novosti” informasiya agentliyinə müsahibədə dedikləri: “Rıbakina bizim məhsuldu. Əlbəttə, onun qələbələr qazanması xoşdu. Finalda ona azarkeşlik etməyimiz təbiidi. Hansısa məqamda maliyyə məsələsi həll olunurdu, Yelenanın Qazaxıstanda bu planda vəziyyəti yaxşıdı. Hər kəs seçim etməkdə azaddı”.
Tarpişev bəlkə özü də istəmədən qazaxıstanlı həmkarlarının xətrinə dəymişdi ki, yuxarıda adını çəkdiyimiz Polskinin cavabı gecikmədi: “Məhsul” terminindən istifadəni yersiz sayıram. Ona görə ki, biz zavodda surəti çıxarılmayan şəxsiyyətdən danışırıq. Burda düzgün yanaşma seçmək lazımdı. Məşqçilər və hətta federasiya prezidenti şəxsən bu işlə çox məşğul olub. Yelena özü, həmçinin valideynləri böyük iş görüb. Rusiya Tennis Federasiyasının xidməti bu mənada minimaldı, hərçənd Rusiyadakı rəqabət mühiti, sözsüz, ilk mərhələlərdə müəyyən rol oynayıb”.
Tarpişev bu mübahisəni championat.com saytına verdiyi açıqlamada davam etdirdi: “Yelena 6 yaşından 18 yaşına qədər bizdə məşğul olub. Hansı minimal xidmətdən söhbət gedir? Qazaxıstanın əməyini kiçiltmirəm, ancaq o, bizim məktəbin məhsuludu. Bizdə keçirdiyi 12 il olmasaydı, necə olacaqdı? Aydındı ki, bizim məktəbin məhsuludu. Heç kim bunu inkar edə bilməz. Maliyyə imkanlarımız yetərli olsaydı, bəlkə də getməyəcəkdi. Qazaxıstanın xeyrinə seçim etməsi yaxşı şərait axtarışıdı, başqa bir şey deyil. Bu həm də bizim tennisin qələbəsidi. Zamanında Qazaxıstana 3-cü heyətimizi verməsəydik, həmin tennisçilərin varlığından kimsə xəbər tutmayacaqdı, onlar maliyyələşdirə bilmirdik. Yəni biz bu tennisçilərin idman həyatını uzatdıq. Qazaxıstan isə onların çiyinləri üzərində tennis təsərrüfatı qurdu”.
Kafelnikov nə dedi?
Yelena da diskussiyaya qoşulmalı oldu: “Mən ilk növbədə yeniyetmə idim, “hazır məhsul” adlandırmaq olmaz, ona görə ki, yeniyetməlikdən böyüklər arasına, peşəkar səviyyəyə keçid çox mürəkkəbdi. Bu üzdən belə ifadə ilə, əlbəttə, razı deyiləm. Bununla yanaşı, ətrafında yaxşı komanda olmalıdı, ümumiyyətlə, hər kəs peşəkar səviyyədə davam edə bilmir, zirvəni isə tək-tük adam fəth edir”.
Rıbakina Qazaxıstan tarixində ilk “Böyük dəbilqə” qalibi olandan sonra vətənində 2-ci dərəcəli “Dostluq” ordeni ilə təltif olunub. Qazaxıstan hökuməti ilə görüşdə isə idmançı bəyan edib ki, mükafat fondunun bir hissəsini gənc qazaxıstanlı tennisçiləri dəstəkləməyə yönəldəcək. Sosial şəbəkələrdə “Uimbldon”un qalibinin qazax kökləri ilə bağlı müxtəlif zarafatlar yer alır. Dünyanın sabiq bir nömrəli raketkası Yevgeni Kafelnikov da bu məsələyə ironiya ilə yanaşıb: “İstifadəyə yararlı məhsulu istehsalçıdan almaq üçün böyük ağıl tələb olunmur, xüsusən də alanın pulu çoxdusa! Qazaxıstana inkişaf etmək üçün vəsaiti olmayan, 10-12 yaş arası onlarla istedad məsləhət görə bilərəm. Dərhal hər şey öz yerini tutacaq. Qazaxıstanda yerli sistemin yetişdirə biləcəyi bir oyunçu da yoxdu və bu faktdı”.
Düzdü, rusiyalı veteran tennisçi TASS-a müsahibəsində bu mövzuda bir qədər diplomatik tərzdə danışıb: “İndiki halda hər iki tərəfin əməyini qeyd etmək lazımdı. Sözsüz, Yelena tennisdə ilk addımları Rusiyada atıb, məhz burda ona topu torun üzərindən vurmağı öyrədiblər. Ancaq iş gəlib maliyyə məsələsinə çıxanda Qazaxıstan Tennis Federasiyası ona yardım edib, bunu inkar etmək olmaz. Bu üzdən həm Rusiya, həm də Qazaxıstan tərəfinin bu uğura eyni dərəcədə aidiyyatı var”.
ORXAN